Eigen baden

De uitverkoop van onze zwembaden

Begin deze eeuw maakte de "PPS-structuur" intrede in ons zwemlandschap. "PPS" staat voor "Publiek-Private-Samenwerking", wat kort samengevat betekent dat een privaat bedrijf een groot deel van de publieke zweminfrastructuur overneemt.

Vorige eeuw werden zwembaden altijd uitgebaat door de overheid, zodat haar bevolking kon leren zwemmen. Leren zwemmen is dan ook een publieke verantwoordelijkheid die ook in de onderwijsleertermen staat. Dit veranderde dus in 2005 met de bouw van het eerste zwembad onder PPS in ons land: Sportplaza Leuven. Na heel wat moeilijkheden, maakte het zwembad een doorstart onder het bedrijf "Sportoase".

Het conflict en de dure nadelen van een PPS

In PPS-structuren is er een conflict omdat private partijen, gedreven door winst, minder geneigd zijn om kwalitatief, toegankelijk zwemonderwijs te bieden. Dit zet druk op de minder winstgevende activiteiten, typisch georganiseerd door zwemclubs, wat een spanningsveld creëert.

Ondertussen kost het in Sportoase Leuven bijna 8 euro om baantjes te zwemmen, waardoor het bad in de top-3 duurste zwembaden staat voor baantjeszwemmen. Ook zwemlessen zijn er minstens 30% duurder per les dan bij de zwemclubs. De duurste zwembaden voor baantjeszwemmen in ons land zijn allemaal PPS-structuren.

(lees verder onder de grafiek)

Het aantal zwembaden daalt

Samen met de komst van de PPS-structuren begin deze eeuw, is in Vlaanderen het aantal zwembaden met meer dan 20% gedaald. Kort samengevat: de overheid neemt deze eeuw veel te weinig haar verantwoordelijkheid in het creëren van zwemwater voor haar burgers.

(lees verder onder de grafiek)

Wat is dat eigenlijk - een PPS?

Een publiek-private samenwerking (PPS) bestaat uit verschillende elementen, ook bekend als de "DBFMO":

• Design: het ontwerp van het gebouw en haar functies

• Build: de bouw van de infrastructuur

• Finance: de financiering van het project

• Maintain: het onderhoud

• Operate: de uitbating van de infrastructuur

Problemen bij het ontwerp

Zwemclubs hebben geen impact in de ontwerpfase van nieuwe projecten. PPS-zwembaden worden gebouwd voor recreatie (glijbanen, jacuzzi's, sauna's, ...), niet voor clubs, wat de bouw- en uitbatingskosten verhoogt ten laste van de belastingbetaler. Er wordt ook geen capaciteit bijgebouwd voor de zwemclubs. Wij willen mee aan de tekentafel bij het ontwerp van een nieuw zwembad zodat onze 4000 leden in een degelijk zwembad terecht kunnen.

Problemen bij de uitbating

Sinds de PPS is het bijna onmogelijk geworden voor clubs om een verbindende rol te spelen. Het verdwijnen van bijvoorbeeld clubcafetaria’s belemmert de sociale functie en het vrijwilligerswerk van de zwemclubs. Daarenboven moeten de clubs zich vaak schikken aan de wil van de private partner en hebben ze geen impact op beslissingen.

Nochtans kan het ook anders

Daar waar de logica deze eeuw voor de zwemsport is verschoven richting PPS-structuren voor de bouw van nieuwe infrastructuur, zien we de overheid toch richting sportclubs kijken voor het ontwerpen en uitbaten van nieuwe structuur in andere sporten. 

In Leuven wordt bijvoorbeeld goed samengewerkt met voetbal-, rugby-, hockey- en atletiekclubs voor de uitbating van "hun infrastructuur". Wij vragen ons af waarom zwemclubs helemaal geen inspraak krijgen en alles in handen wordt gelegd van een nieuwe, private en externe speler. Dit kan en moet volgens ons anders en beter.

Er kan zeker plaats zijn voor een mix met PPS-structuren binnen het zwemlandschap, maar zwembaden met een insteek gericht op glijbanen, wellness, ... moeten volgens ons niet de norm worden. Daar moet ons overheidsgeld niet naartoe gaan. Er zijn al twee Sportoases in Leuven. We zijn tegen de uitbouw van een zwembadmonopolie in Leuven zoals dat met onze parkings gebeurde. Daarnaast moet er naast de Sportoases ook plaats zijn voor infrastructuur die gericht is op activiteiten zoals die van zwemclubs.

50m-baden in eigen beheer

We pleiten binnen onze actie ook voor minstens één 50m-bad in Leuven. Er heerst, ook binnen het Leuvense stadsbestuur, een grote misvatting dat 50m-baden best via een private partij worden uitgebaat. Niets is minder waar. Van de vijftien 50m-baden in het Vlaamse gewest*, zijn er slechts 4 uitbaat door een private partij. Elk van die 4 private zwembaden vereist de bijkomende aanwezigheid van een duur recreatiegedeelte, iets wat eigenlijk niet dient te worden gefinancierd met publiek geld. De clubs in die vier private 50m-baden staan ook zwaar onder druk. 

Wij willen minstens één 50m-bad, allen in eigen beheer.

*geen enkele in Vlaams-Brabant